Obrazoburcze wypowiedzi w literaturze czeskiej

Ambitna literatura czeska - zdaniem Mariusza Szczygła - jest źródłem humoru antykościelnego. Można w niej znaleźć “obrazoburcze wypowiedzi, które dotąd nie przekroczyły polsko-czeskiej granicy”.

Poniżej kilka przykładów.

Czeski pisarz i filozof Ladislav Klíma wyznawał zasadę: Wszystkim gardzić, ze wszystkiego się śmiać, wszystkim się bawić..

W swojej noweli Biała świnia Marię - matkę Jezusa z Nazaretu posądza o uprawianie najstarszego zawodu świata. Karel Havlíček Borovský - jeden z najważniejszych poetów, publicystów i satyryków czeskich pisał nawet tak:

Jaki był bójek husyckich sens?
Zdecydować się tu miało,
Czy winno się jeść Boże Ciało
Z sosem, czy też może bez.

albo

Oj, raduj się katolicka rzeszo,
mamy Bożą krew i Boże mięso,
jeszcze Boże kiszki,
a w czerwcowe ranki
będzie papież robił Boże kaszanki

Pewnie to zaskakujące, ale przez całe życie był głęboko religijny, co nie przeszkadzało mu twierdzić, że do upadku narodowego Czechów najbardziej przyczynił się katolicki kler... Nawiązywali do niego inni - także i Hrabal.

W Polsce, tzw. "sztuka" Doroty Nieznalskiej w zestawieniu z powyższymi obrazoburczymi treściami to przysłowiowa bułka z masłem ;-). Jednak nikt nie wędruje z tym do sądu, bo - jak stwierdza Mariusz Szczygieł - w Czechach bardzo trudno obrazić uczucia religijne i do tego jeszcze wygrać proces sądowy.
Ale myli się ten, kto uważa, że Czesi to naród zepsuty, bezbożny i mający za nic świętości. W 2002 roku w rankingu współczesnych bohaterów Czesi na drugim miejscu postawili Matkę Teresę z Kalkuty (po nowojorskich strażakach), zaś bohaterem jeden z przeszłości jest... Jezus Chrystus.

A zamiast świętego oburzenia, darcia szat katolicki ksiądz i poeta, Jakub Demal błyskotliwie pisze:

Tylko pies ma prawo szczekać na Pana Boga. I takim psem jest właśnie pisarz.

U nas taki dystans chyba jest już niespotykany od śmierci księdza Józefa Tischnera...

Wypiski z książki Mariusz Szczygła,  Zrób sobie raj, Wołowiec 2010